Wielokrotnie w mediach rozpoczynano dyskusję dotyczącą projektów zmian przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym, którymi ustawodawca uregulował sposób uzyskiwania prawa jazdy uprawniającego do kierowania poszczególnymi rodzajami pojazdów mechanicznych. Szczególnie wiele emocji wzbudza dyskusja na temat propozycji wprowadzenia prawa jazdy uprawniającego do kierowania skuterami (a w zasadzie zgodnie z literą prawa winno się mówić motorowerami – w treści niniejszego opracowania będę posługiwał się tymi nazwami zamiennie), czyli pojazdami jednośladowymi lub dwuśladowy zaopatrzonymi w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

W obecnym stanie prawnym prawo jazdy, które uprawnia do kierowania skuterami może zdobyć osoba, która ukończyła 13 rok życia (tak art. 96 ustawy prawo o ruchu drogowym – Dz.U. z 2005, Nr 108, poz. 908). Wystarczy zdać tylko egzamin na kartę motorowerową. Dodatkowo osoba, która ukończyła 18 rok życia może prowadzić motorower bez jakiegokolwiek egzaminu, a uprawnia ją do tego posiadanie dowodu osobistego.

Taki stan prawny rodzi wiele zagrożeń, które wynikają zarówno z tego, iż osoba która ukończyła 18 lat nie zyskuje z dniem osiągnięcia pełnoletniości umiejętności poruszania się w ruchu drogowym, wiedzy dotyczącej przepisów ruchu drogowego, a może przede wszystkim doświadczenia i niezbędnej w ruchu drogowym wyobraźni.

Nie lepiej sprawa wygląda jeśli chodzi o osoby, które zdały egzamin na kartę motorowerową i w wieku lat 13 poruszają się w coraz bardziej zatłoczonym i niebezpiecznym ruchu drogowym na coraz szybszych skuterach. Mimo tego, iż pojazdy te powinny być tak zbudowane, aby ich konstrukcja uniemożliwiała poruszanie się z prędkością powyżej 45 km/h, to wszystkim jest wiadomo, że łatwo domorosłym mechanikom bez posiadania specjalistycznej wiedzy zdjąć mechaniczne ograniczenie i poruszać się motorowerem znacznie szybciej. Taki stan rzeczy rodzi z jednej strony wiele zagrożeń, a z drugiej strony po raz kolejny ukazuje nam „bezsilność” polskiego ustawodawcy oraz swoistą pozorność obowiązującego w naszym kraju prawa.

Swego czasu prowadziłem badania ankietowe wśród uczestników kursów na prawo jazdy, a więc osób które dopiero mają wkroczyć do ruchu drogowego jako kierowcy pojazdów mechanicznych. Jednym z pytań na które kursanci odpowiadali, było pytanie o to czy zasadnym jest wprowadzenie prawa jazdy na skuter. Wśród wszystkich ankietowanych żadna osoba nie udzieliła na to pytanie odpowiedzi negatywnej. Wszystkie osoby były za tym, aby wprowadzić prawo jazdy uprawniające do kierowania skuterem, również dla osób dorosłych oraz dodatkowo podnieść granice wieku z obowiązujących lat 13. Osoby ankietowane wskazywały, iż fakt obecności osób bardzo młodych poruszających się pojazdami mechanicznymi w ruchu drogowym rodzi wiele zagrożeń. Równie wiele zagrożeń rodzi również to, iż w ruchu drogowym poruszają się osoby pełnoletnie, które nie znają w sposób należyty prawideł nim rządzących albo nie znają ich w ogóle.

Sytuacja ta musi ulec szybko zmianie i w moim odczuciu nie jest kwestią sporna czy należy wprowadzić prawo jazdy na skuter, podnieść wiek w którym będzie można się o nie ubiegać oraz wprowadzić dodatkowe obostrzenia do procedury jego uzyskiwania, co najwyżej można zadać pytanie jak szybko należy to zrobić.

Sceptycy będą podnosili to, że u naszych sąsiadów z za zachodniej granicy, a dokładniej rzecz ujmując w Niemczech, przepisy traktujące o zasadach uzyskiwania uprawnień do kierowania motorowerami nie są tak restrykcyjne jak te, które proponują projektodawcy w naszym kraju. Z drugiej strony wskazać jednak należy na Francję i Włochy, a więc kraje gdzie skuterów jest zdecydowanie więcej niż w Polsce. Zarówno we Francji jak i we Włoszech młodzież musi zdobyć specjalne uprawnienia, aby móc poruszać się skuterami w ruchu drogowym. W obu krajach prowadzić skuter w ruchu drogowym mogą osoby, które nie tylko zdają odpowiedni egzamin, ale które ukończyły 14 rok życia. W Francji wymagane jest dodatkowe ubezpieczenie „na skutery”, a szczególnego ubezpieczenia wymaga się od osób miedzy 14  a 16 rokiem życia.

Trudno sobie to wyobrazić ale nawet w takim kraju jak Włochy do czasu wprowadzenia obowiązku uzyskiwania prawa jazdy na skuter (tzw. patentio) nieletni poruszali się w ruchu drogowym na skuterach bez konieczności zdawania jakiegokolwiek egzaminu, bez konieczności odbycia odpowiedniego szkolenia.  Jednakże w końcu zwyciężył zdrowy rozsądek, a może przede wszystkim tragiczne statystyki, z których można było odczytać to, iż kierowcy skuterów są zagrożeniem zarówno dla siebie jak i dla innych osób. Dlaczego jednak ze zmianami we Włoszech czekano aż do roku 2004? Dlaczego ze zmianami w Polsce czeka się tak długo, mimo tego, że rok rocznie liczba skuterów w naszym kraju rośnie i już teraz ich obecność w ruchu drogowym jest często realnym zagrożeniem. Dziwi brak zdecydowania w działaniach osób odpowiedzialnych za wprowadzanie zmian, ale jak głosi stare porzekadło „jeżeli nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze”. Trzeba pamiętać, że przeciwko temu, aby wprowadzić obowiązek posiadania prawa jazdy uprawniającego do poruszania się skuterem dla osób pełnoletnich i podnieść wiek nieletnich, którzy będą mogli ubiegać się o taki dokument, są przede wszystkim przedsiębiorstwa, które produkują, sprowadzają i handlują motorowerami. Dla nich liczy się przede wszystkim zysk, a wprowadzenie swoistych „utrudnień” ograniczy grono ich przyszłych klientów. Przedsiębiorstwa te dysponują często pokaźnymi budżetami i jak widać do tej pory skutecznie opóźniają wprowadzenie potrzebnych w naszym kraju zmian dotyczących modelu uzyskiwania prawa jazdy na motorowery. Taki stan może jedynie wskazać, iż stanowią oni silną grupę nacisku.

W kwestii dotyczącej kształtu przepisów regulujących możność i sposób uzyskania prawa jazdy na motorowery powinniśmy korzystać z doświadczeń innych. We Francji w pewnym okresie czasu analiza statystyki przedstawiającej ilość osób zabitych w wypadkach drogowych wykazała, iż 18 % zabitych to kierowcy skuterów!! Te tragiczne statystki skłoniły rząd francuski do wprowadzenia przymusu uczestniczenia młodych kierowców skuterów w specjalnych kursach. W tym kraju również sam fakt posiadania prawa jazdy uprawniającego do kierowania samochodem nie uprawnia do kierowania skuterem. Aby jeździć skuterem prawo jazdy „samochodowe” należy mieć co najmniej przez 2 lata. Podobne uregulowania wprowadzają do swojego ustawodawstwa Francuzi i Hiszpanie.

Teraz pora na nas Polaków i miejmy nadzieję, że osoby które mogą wprowadzić zmiany w odpowiednich uregulowaniach nie będą czekały na to, aż statystyki wypadkowości osiągną tak tragiczny pułap jak we wspomnianej wcześniej Francji.